Szczecin Honoris Causa. Fotografie Ryszarda Pilcha

Zdjęcia Ryszarda Pilcha to ważne źródło do badań przemian postsocjalistycznego miasta i to źródło udało się przedstawić w formie albumu. We wstępie do tegoż piszę m. in. tak: „Etnografia wizualnapraktykowana przez Pilcha jest jednocześnie kroniką Szczecina. Autor portretuje znikające przestrzenie, utrwala znikające metafory, odkrywa kolejne warstwy miejskiej ikonosfery, przykrywające te poprzednie. Miasto to żywe muzeum i Pilch wydobywa na światło dzienne najcenniejsze eksponaty – począwszy od dumnych objawów lokalnej przedsiębiorczości i estetyki aspiracji rodem z lat dziewięćdziesiątych, aż po twórczość streetartową”. 

18 marca 2022 r. godz. 17.00. Dom Skandynawski (ul. Monte Cassino 6). Wydawcą pracy jest Media Dizajn.

Miasto nieformalne: wędkarze

Ciągle się da wyjść poza wizję miasta jako ekonomicznej maszyny wzrostu, tam gdzie daje się tworzyć nieformalny system pozyskiwania dóbr. Ryby z miejskiej rzeki, nie mieszczą się (jeszcze?) w katalogu zdrowej żywności, ale na pewno wędkarze zostaną poddani hipsterskiemu odkryciu. Na razie, jest to zupełnie nie wielkomiejska rozrywka, całkowicie poza trendem.

Szczecin, Bulwary Nadodrzańskie (2016), fot. własne

Nigdy dosyć czytania o mieście

101 książek o miastach – niby już takie zestawienia były, ale zawsze warto zerknąć na dział zapowiedzi i nowości

http://www.curbed.com/2016/11/23/13719250/best-city-books-black-friday-cyber-monday

 

Składniki miasta77. Biurowiec

Biurowiec skye Inc, Kielce (2016), fot. własne

Składniki miasta76. Pomnik

Pomnik cesarza Józefa II, Wiedeń (2016), fot. własne

Składniki miasta75. Klatki z gołębiami

Przydomowa hodowla gołębi, Szczecin (2016), fot. własne

Daty, serca, inicjały

Dziś o pragnieniu zostawienia po sobie śladu, w starannie dobranym materiale. Data produkcji w betonie, który wydaje się niezniszczalny. Albo serce na drzewie, które rośnie latami i które dość trudno usunąć z przestrzeni miast. Drzewo jest żywe i „rośnie z nami” albo „z naszą miłością”. Kiedyś, w ślad za dydaktycznymi narracjami powiedziałbym, że to prymitywny wandalizm, dzisiaj widzę w tym raczej rozpaczliwe pragnienie bycia nieśmiertelnym, pragnienie zyskiwania kontroli nad naturą. Drzewa są non-human agents i wyrycie na nich śladu jest próbą ich uczłowieczenia i podporządkowania. Przy okazji aktu głupiej dominacji powstaje artefakt, do odnalezienia po 30, 40 a nawet 60 latach.

Składniki miasta74. Schody

Schody na stacji Gesundbrunnen, Berlin (2016), fot. własne

Symfonia miasta. Susudata

Symfonia miasta. Szczecin w pięciu odsłonach, w filmie Stowarzyszenia Kamera. Rhytmanalysis at its best.

Składniki miasta73. Bloki 2

Bloki mieszkaniowe w Berlinie (2015), fot. własne

Miasto osobiste. Andrzej Majer o doświadczaniu mikropolis

„Mikropolis to fragment miasta uznawany za >>swój<< i część jego mieszkańców (…) również traktowani jako „swoi” (…) przenośnia wyrażająca najbliższy rzeczywistości i najprawdziwszy sposób kontaktu z miejskim środowiskiem” (s. 7). O zderzaniu się miejskiej codzienności z mitami i alegoriami miasta. Książka ciekawa, łącząca perspektywę osobistą z literaturą i wyobrażeniami o mieście. Andrzej Majer, Mikropolis. Socjologia miasta osobistego (Łódź 2015). Więcej o książce: tutaj

City Art Posters. Plan jako dzieło sztuki

Szczecin (i nie tylko) prezentuje się wspaniale. City Art Posters to projekt, który przetwarza mapę twojego ulubionego miasta w nowoczesny plakat. Do obejrzenia i zamówienia tutaj: >>>

Przewodnik dla dryfujących

„Nudzimy się w mieście, nie ma już świątyni słońca”. Teksty francuskich sytuacjonistów, nareszcie po polsku. Zbieram i kupuję

Przewodnik dla dryfujących, zbiór sytuacjonistycznych tekstów o mieście, pod redakcją Mateusza Kwaterko i Pawła Krzaczkowskiego, Warszawa, wyd. Bęc Zmiana.

Składniki miasta72. Czyszczenie okien

Czyszczenie okien w kamienicy nad Kleine Alster, Hamburg (2016), fot. własne

Składniki miasta71. Budowa2

Hamburg, remont na Hammerstr. (2016), fot. własne

 

Składniki miasta70. Park

Szczecin, park przy stawie Brodowskim (2016), fot. własne

Kim byli/są/będą miejscy radni?

Stefan Nowakowski w swoich badaniach z lat sześćdziesiątych nad społecznością jednego z miasteczek na Ziemiach Zachodnich: „Jeden z organizatorów życia społecznego i kulturalnego w mieście tak charakteryzuje aktywistów miejskich, do których zalicza członków Rady Miejskiej: >>pierwsza kategoria to są ludzie, którzy lubią działać, lubią zebrania (…). Są to nieraz kobiety, których mąż pracuje, które potrafią zaniedbać męża i dzieci, cały dom swój, aby tylko być na zebraniach (…). Wśród działaczy są idealiści i osoby z poświęceniem, ale są także i tacy, co mają interes aby być radnym. (…) Druga kategoria pracowników społecznych to urzędnicy różnych instytucji administracyjnych i nauczycielstwo (…) Ludzie ci nieraz podejmują się tej pracy wbrew swoim intencjom, często brakuje im czasu i siły na pracę społeczną, jednak utrzymywanie się przy staowisku w administracji niejako zmusza ich do aktywności społecznej. (…) Niektórzy działacze, zwłaszcza młodzieżowi cenią sobie udział w takich organizacjach, które mimo ich młodego wieku wysuwają ich na czolo miasta, przynoszą im popularność, umożliwiają znalezienie pracy<<„

S. Nowakowski, Narodziny miasta, Warszawa 1967, s. 300-301.

Re/desakralizacja przestrzeni miejskiej. Polska i Niemcy

Ważnym zadaniem na 2016 rok będzie realizacja projektu pt. Resakralizacja i desakralizacja przestrzeni miejskiej: porównanie przeobrażeń miejsc świętych w Polsce i Niemczech. Ponad 5 lat temu organizowaliśmy konferencję poświęconą przeobrażeniom przestrzeni sacrum w polskich miastach, której efektem była praca zbiorowa pt. Miasto i sacrum. Tym razem, chcieliśmy przyjrzeć się aktualnym trendów de/resakralizacji przestrzeni miejskiej, współczesnej Polski i Niemiec. Pole badań obejmuje zarówno „stare” przestrzenie święte, jak i nowo powstające przestrzenie mniejszości religijnych, w niektórych przypadkach kontestowane przez pozostałych mieszkańców. Jednym z naszych założeń jest zorganizowanie sieci badawczej i prezentacja wyników badań nad funkcjonującymi w odmiennych kontekstach społecznych i politycznych (Polski i Niemiec) przestrzeniami miejskiego sacrum. Call for Papers kierowaliśmy zarówno bezpośrednio do badaczy zajmujących się tą tematyką, jak i do szerszego grona potencjalnych autorów (pomagali nam w tym nasi niemieccy partnerzy z Akademie der Weltreligionen z UH i administratorzy portalu Urbanophil.net). Wśród efektów naszych prac będzie m. in. książka w języku angielskim – praca zbiorowa, która ukaże się w 2016 roku w jednym z niemieckich wydawnictw. Projekt jest finansowany ze środków Polsko-Niemieckiej Fundacji na Rzecz Nauki.
Ciekawą (chociaż nie jedyną) inspiracją był dla mnie projekt Matilde Cassani – uznanej architekt(ki), artystki która sportretowała nowojorrskie przestrzenie sacrum powstające w budynkach profanum. Jak opowiada Matilde,  w religii rzymsko-katolickiej w której się wychowywała przestrzeń święta kościoła była taką „od zawsze”. Jednak w Nowym Jorku, gdzie wielość religii zderza się z potrzebą powstawania „nowych” przestrzeni świętych napotkała na zjawiska inne, niż te znane z miast zachodniej Europy. oczywiście na starym kontynencie także powstają nowe przestrzenie święte (zwłaszcza w społecznościach muzułmańskich) – w starych hurtowaniach, nieczynnych sklepach czy nawet opustoszałych kościołach. Jednak w Nowym Jorku zróżnicowanie religii sprawia, że w nawet w jednej dzielnicy powstają zaimprowizowane świątynie kilku, kilkunastu różnych chrześcijańskich wyznań. Więcej o tym przedsięwzięciu można przeczytać tutaj >>>

Składniki miasta69. Wieża telewizyjna

Wieża tv na Alexanderplatz, Berlin (2015), fot. własne

Składniki miasta68. Uliczny koncert

Uliczny koncert. Berlin, Bahnhof Alexanderplatz (2015), fot. własne

Składniki miasta67. Podwórko2

Podwórko oficyny, ul. Jagiellońska, Szczecin (2015), fot. własne

Spojrzenie na metropolię. Hamburg 1879, podróż Henryka Mueldnera

„Jeżeli które miasto, to niezawodnie Hamburg, zdolny w wysokim stopniu zająć obcego, szczególnie przybyłego z środkowych krajów Europy; tyle tu jest do widzenia nowego i zajmującego w tej metropolii handlu całego świata, iż w pierwszej chwili trudno sobie zdać sprawę z tego, co się zobaczyło, gdyż jedno wrażenia gna tuż za drugiem. Szerokie, wygodne i czysto utrzymywane ulice, szczególnie w nowej części miasta, wspaniałe wielkie gmachy publicznej, kamienice i pałace prywatne, z przepychem urządzone pierwszorzędne hotele, śliczne wystawy sklepowe..”

H. Müldner, Z nad brzegów Morza Północnego: Hamburg, kąpiele morskie Westerland na wyspie Sylt. Wspomnienia z podróży odbytej w r. 1879, Warszawa 1881, s. 2. Całość: >>>

Jungfernsteig, Hamburg, XIX wiek.

Składniki miasta66. Most

Szczecin, most na wyspę Gryfia (2015), fot. własne

Składniki miasta65. Koncert

Koncert Lecha Janerki w Filharmonii, Szczecin (2015), fot. własne

Sezon w mieście. Jesień

Miasta mają swój rytm, nie tylko dobowy, ale i roczny. Tylko nie ten wyznaczany festiwalami, rokiem budżetowym, czy nawet powrotami uczniów i studentów do miasta. Ale rytm wybijany wpływem pór roku, widoczny od poziomu systemu miejskiego, do poziomu miejskiego życia rodzinnego. Uruchomienie sieci grzewczych, dłuższy czas palenia się świateł ulicznych, kontraktowanie pracy do zgrabiania liści. Większa ilość infekcji. Zanikające nocne spacery i słabnące życie parkowe. Chowanie letnich ubrań, wyciąganie ubrań zimowych, robienie zapasów, szykowanie aut na zimę. Nowy sezon. Jesień w mieście.

Śledząc (miejskie) protesty

Telewizyjna relacja na żywo z demonstracji ulicznej to w dzisiejszych czasach norma. Ale można nowe media wykorzystać sensowniej do obsługi protestu. Platforma Crowdvoice.org powstała w celu zbierania obrazów, nagrań od świadków i uczestników protestów z różnych stron świata. Relacje z internetu, dziennikarstwo obywatelskie i treści z mediów oficjalnych połączone z doświadczeniami uczestników. Jak sami piszą na stronie, chodzi o skonsolidowanie, wzmocnienie, nagłośnienie i utrwalenie treści związanych z „głosem tłumów”. Wszystko jest użyteczne i pouczające, można to czytać tygodniami (chociaż oczywiście nie jest to jedyne cyfrowe archiwum oporu/walki/protestu). Przerażają tylko infografiki, na których liczba zabitych przedstawiona jest ładnie jako nagrobki z cyferkami. Trudne do przyjęcia są też kolorowe krzywe wzrostu liczby ofiar czy wykresy kołowe struktury demograficznej np. zabitych w wojnie w Syrii. Może to sedno współczesnego protestu właśnie, sproblematyzowanie protestu w socialmediowej estetyce, podporządkowanie ekonomii widzialności?

Szukanie street artu

Jak zwykle niezawodny Friedrichshain contemporary. Wraz z planami kolejnej wizyty w jednym z ulubionych miast, jako wsparcie – przewodnik, archiwum i baza danych street artu w Berlinie.  MAPA TUTAJ

Składniki miasta64. Widzowie

Widzowie militarnej rekonstrukcji, Gryfino (2015), fot. własne

Składniki miasta63. Bieg miejski2

Maraton szczeciński, Szczecin (2015), fot. własne

Składniki miasta62. Magazyn z antykami

Magazyn komisu meblowego, Szczecin (2015), fot. własne

Składniki miasta61. Urząd miejski

Urząd Miasta Szczecin (sala tymczasowa w dawnej Filharmonii) (2015), fot. własne

Składniki miasta60. Targ warzywny

Targ owocowo-warzywny, Campo de’ Fiori, Rzym (2015), fot. własne

Czwarty Kongres Ruchów Miejskich

Już niebawem kolejny Kongres Ruchów Miejskich, tym razem bogatszych o wiedzę i doświadczenia z wyborów lokalnych. Do 9 sierpnia trwa rejestracja zgłoszeń (zewnętrznych) do udziału w IV KRM (18 – 20 września 2015 r.). Gospodarzem forum, z oczywistych powodów, jest Gorzów Wielkopolski.

Składniki miasta59. Przejście dla pieszych

Przejście dla pieszych, Rzym (2015), fot. MK

Blok (1982). Hieronim Neumann

Blok (1982), blisko dziewięciominutowa eksperymentalna animacja Hieronima Neumanna (autora m. in. Kataru, który był emitowany w tv w latach osiemdziesiątych i pamiętam że zrobił na mnie ogromne wrażenie). Uchwycona istota wielorodzinnego mieszkalnictwa: projektowana jednoczesność, żywiołowa unikalność.

Składniki miasta58. Wstrzymanie ruchu

Procesja na placu Kościuszki, Szczecin (2015), fot. własne

Składniki miasta57. Dorożki

Dorożki, Rzym (2015), fot. własne

Składniki miasta56. Brama

Brama przy ul. Komuny Paryskiej, Wrocław (2015), fot. własne

Składniki miasta55. Kino

Cinema Maestoso, Rzym (2015), fot. własne

Składniki miasta54. Bulwary

Bulwary nad Odrą, Szczecin (2015), fot. własne

Poza miastem. Plaża

Chwila wytchnienia od miasta. Zrywają się kotwice z aluminiowych puszek/setki latawców nad plażą pustych ręczników
Zespół Mizeria: Joanna(v), Marek(g), Maciej(b), Mateusz(d) (gościnnie).

Atrakcyjne miasto – czyli jakie?

Składniki miasta53. Przenośne toalety

Przenośne toalety ustawione z okazji Juwenaliów, ul. Chopina, Szczecin (2015), fot. własne

Baltimore 2015. Zamieszki czy powstanie miejskie?

Kacper Pobłocki, Amerykańska wiosna?

Bardzo dobry tekst o tle społecznym i politycznym aktualnych wydarzeń w Baltimore, o sytuacji miast Ameryki i o nawiązaniach do miejskiego protestu czarnoskórych mieszkańców w latach sześćdziesiątych  (które miały jednak większy zasięg i większą gwałtowność, dotyczyły jednak podobnych lokacji)

Z archiwum protestu. Królowa na koniu

Waszyngton, marzec 1913 roku, marsz kilku tysięcy sufrażystek, kolejna odsłona walki o prawa polityczne i społeczne. Inez Milholland, 27 letnia wówczas sufrażystka, współorganizatorka parady – przebrana za królową, na białym koniu, jedzie sposobem uznawanym wówczas za męski. Parada i prowokacja Inez spotkały się z agresją tłumu. Na uczestniczki pluto, rzucano przedmiotami. Ponad 200 osób (głównie kobiet biorących udział w paradzie) zostało rannych, ale policji udało się w końcu zaprowadzić porządek. Uroczysta procesja, z królową na czele dotarła do Kapitol. Więcej o paradzie tutaj >>>

Składniki miasta52. Stocznia

Stocznia, teren pochylni Wulkan, Szczecin (2015), fot. własne

Składniki miasta51. Statek wycieczkowy

Statek Joanna na Odrze, Szczecin (2015), fot. własne

Dla kogo samorząd?

„najczęściej z pomocy samorządu [komitetów blokowych i osiedlowych] korzystają osoby będące aktywistami lub posiadające w rodzinie aktywistów. (…) Natomiast bardzo rzadko zwracają się o pomoc czy tez interwencję mieszkańcy nie zaangażowani w żadne przedsięwzięcia komitetów”. Bożenna Chmielewska, Współgospodarzenie miastem. Z badań w Koszalinie, wyd. IZ, Poznań 1971, s. 225

Pedagogika miasta. Poznaję świat, Warszawa 1985

Trudno powiedzieć, jaką rolę odegrała ta praca (Poznaję świat. Książka dla dzieci 6-8 letnich, WSiP, Warszawa 1985) w pedagogice miejskości, w budowaniu odpowiedzi na pytanie „czym jest miasto?”. Ale na pewno zawiera ilustracje, które odtwarzają reprezentacje politycznego projektu, modernizującej się Polski Ludowej, nowoczesnych miast i wsi. Miasta nowoczesnej architektury, zorganizowanej infrastruktury, wielości instytucji, ruchu samochodowego i neonów. Wieś funkcjonalnych wnętrz i udogodnień.

Książka była rodzajem popularnej obrazkowej encyklopedii, jak czytam na stronie Lubimyczytac.pl, „W książce wykorzystano niektóre pomysły Evy Veberowej, autorki „Svet okolo nas”, Bratysława 1964. Ilustracje: Elżbieta Fido-Drużyńska, Mateusz Gawryś, Janusz Grabiański, Jerzy Heintze, Maria Orłowska-Gabryś, Elżbieta Procka, Stanisław Rozwadowski, Janusz Stanny, Stanisław Szymański, Bożena Truchanowska, Bohdan Wróblewski.”

Więcej obrazków z tej książki na uroczej stronie: http://mojeksiazeczki2.blox.pl/2013/06/Poznaje-swiat.html

Dźwięki miasta cd. Wrocław

Dzięki tropom podpowiedzianym przez Piotra Dwojackiego (dzięki!), ciąg dalszy miejskich odgłosów, tym razem mapa dźwięków Wrocławia, oparta silnikach Google Maps i Soundcloud, ale przede wszystkim na silniku twórców i użytkowników sieci. Projekt Dźwiękowa Mapa Wrocławia został uruchomiony w 2010 r. przez Olgę Kaniewską i Andrzeja Kopera i poświęcony jest sztuce field recording’u.